แน่นอนว่า คงไม่มีใครอยากให้ โฉนดที่ดินหาย แต่โชคร้ายที่มีหลายเหตุการณ์ ที่อาจเกิดขึ้นโดยไม่คาดฝัน จนทำให้เอกสารแสดงสิทธิในที่ดินของคุณนั้นหายไป ทั้งไฟไหม้, ตึกถล่ม, น้ำท่วมฉับพลัน, น้ำป่าไหลหลาก, พายุเข้า, โจรขึ้นบ้าน รวมทั้งการเก็บรักษาที่ไม่เหมาะสม จนอาจทำให้โฉนดฉีกขาด, ปลวกแทะ, เลอะน้ำ สุดท้ายแล้วเจ้าของที่ดินก็ต้องไปดำเนินการ เพื่อขอออกโฉนดใหม่ในที่สุด
1. 7 ข้อที่ต้องทำ เมื่อ โฉนดที่ดินหาย หรือชำรุด
1.1 แจ้งเจ้าหน้าที่
สิ่งแรกที่ต้องทำโดยเร็วที่สุด คือไปแจ้งโฉนดที่ดินหาย กับเจ้าพนักงานท้องถิ่นหรือเจ้าหน้าที่ตำรวจ เพื่อให้เกิดการบันทึกไว้เป็นลายลักษณ์อักษร ในบันทึกประจำวันว่า โฉนดฉบับดังกล่าวได้สูญหายไป ตั้งแต่วันและเวลาใด เพราะหากมีการกระทำใด ๆ หลังจากนั้น เช่น จำหน่าย, จำนอง, เปลี่ยนชื่อ หรือกระทำผิดกฎหมาย จะได้ทราบว่า ธุรกรรมเหล่านั้นไม่ได้เกิดจากคุณ
1.2 หาพยานรับรอง
เมื่อลงบันทึกประจำวัน หรือแจ้งความเรื่องโฉนดที่ดินหาย กับเจ้าหน้าที่เรียบร้อยแล้ว ให้ติดต่อพยาน 2 คน เพื่อเตรียมมาเซ็นรับรองว่า คุณเป็นเจ้าของที่ดินผืนนั้นจริง อาจเป็นญาติ, เพื่อน, เพื่อนบ้าน หรือคนรู้จักคุ้นเคยก็ได้ แต่จะต้องแสดงให้เจ้าหน้าที่กรมที่ดินเห็นได้ว่า พยานทราบถึงสิทธิ ในการครอบครองที่ดินของคุณจริง ๆ
1.3 จัดเตรียมเอกสาร
เอกสารที่จำเป็น
- บัตรประจำตัวประชาชน ของเจ้าของโฉนดและพยาน
- หลักฐานการเปลี่ยนชื่อ – สกุล (ถ้ามี)
- ทะเบียนบ้าน ของเจ้าของโฉนด
- บันทึกประจำวัน (รายงานประจำวันรับแจ้งเป็นหลักฐาน)
เอกสารประกอบ
หากมีเอกสารประกอบเพิ่มเติมในกรณีต่าง ๆ ให้นำไปแสดงด้วย เช่น
- ใบแจ้งความ กรณีที่โฉนดที่ดินถูกขโมย
- หนังสือรับรอง, คำสั่ง, คำพิพากษาอันถึงที่สุด กรณีที่ศาลสั่ง หรือเจ้าพนักงานขอให้ออกใบแทนหนังสือแสดงสิทธิในที่ดิน
- ถ้ามีสำเนาโฉนดที่ดินใบที่หาย ให้นำติดไปด้วย อาจช่วยกระชับเวลาได้ แต่ถ้าโฉนดที่ดินหายไม่มีสำเนา ก็ไม่ต้องกังวล เจ้าหน้าที่สามารถดำเนินการให้ได้เช่นกัน
1.4 ติดต่อกรมที่ดิน
ในขั้นตอนนี้ ให้นำพยานและเอกสารทั้งหมดไปยังกรมที่ดิน เพื่อดำเนินการแจ้งโฉนดที่ดินหาย โดยจะเริ่มจากเจ้าหน้าที่รับคำขอ, สอบสวนผู้ยื่นขอและพยาน, ตรวจสอบหลักฐาน แล้วจึงพิจารณาสั่งการ โดยลงบัญชีรับทำการ เพื่อให้เดินเรื่องออกโฉนดที่ดินใหม่ พร้อมกับตรวจอายัดโฉนดที่ดินใบเก่าที่สูญหายหรือชำรุดด้วย
1.5 ชำระค่าธรรมเนียม
หลังจากขั้นตอนทางธุรการในการออกโฉนดใหม่ เพื่อทดแทนโฉนดที่ดินชำรุด หรือสูญหายเรียบร้อยแล้ว เจ้าหน้าที่กรมที่ดินจะเขียนใบสั่งและใบเสร็จ ให้ผู้ยื่นขอไปชำระค่าธรรมเนียมต่อไป ค่าใช้จ่ายอยู่ที่ประมาณ 300 บาทต่อแปลง ซึ่งจะนำไปใช้เป็นค่าดำเนินการในส่วนต่าง ๆ ยกตัวอย่างเช่น ค่าคำขอ, ค่าประกาศ, ค่าปิดประกาศ, ค่าออกใบแทนหนังสือแสดงสิทธิในที่ดิน, ค่าใบมอบอำนาจ, ค่าอากรแสตมป์
1.6 รับใบปิดประกาศ
ทั้งกรณีของโฉนดที่ดินหายไม่มีสำเนา และมีสำเนา เมื่อจัดการชำระค่าธรรมเนียมเสร็จสิ้น เจ้าหน้าที่จะออกประกาศ เพื่อให้เจ้าของที่ดินนำประกาศไปติดไว้หน้าที่ดิน ส่วนเจ้าหน้าที่จะนำไปติดยังสถานที่ราชการต่าง ๆ เป็นการเปิดเผย เช่น สำนักงานที่ดินท้องที่, ที่ว่าการอำเภอ, ที่ทำการกำนันท้องที่ โดยจะแสดงประกาศไว้ 30 วัน เผื่อว่ามีผู้ใดต้องการโต้แย้งหรือคัดค้านสิทธิในการครอบครองที่ดินผืนนั้น จะได้แสดงตนต่อเจ้าหน้าที่ ก่อนที่จะดำเนินการออกโฉนดใบใหม่ให้กับผู้ยื่นคำขอ
1.7 รอรับโฉนดใหม่
ภายหลังจากดำเนินการแจ้งโฉนดที่ดินหาย และรอแสดงประกาศจนครบ 30 วันแล้ว หากไม่มีผู้ใดมายื่นคัดค้านกับกรมที่ดิน เจ้าหน้าที่จะออกใบแทนหนังสือแสดงสิทธิในที่ดิน หรือที่นิยมเรียกกันสั้น ๆ ว่า “ ใบแทน ” ให้ สามารถใช้ทดแทนโฉนดใบจริงได้ทุกประการ จะนำไปกู้เงินสร้างบ้าน, โอนบ้านพร้อมที่ดิน, ขายบ้านพร้อมที่ดิน, คำนวณภาษีที่ดินก็ทำได้หมด แต่ทั้งนี้จะไม่สามารถออกโฉนดใบจริงให้ได้อีกแล้ว
2. แนะนำ วิธีดูแลโฉนดที่ดิน ไม่ให้ชำรุด หรือสูญหาย
- ไม่เคลือบพลาสติก : การเคลือบโฉนดที่ดิน จะถือว่าโฉนดที่ดินชำรุดทันที เพราะจะทำให้เปลี่ยนแปลงข้อมูลบนโฉนดไม่ได้อีกแล้ว
- ไม่ม้วนหรือพับ : ควรเก็บโฉนดที่ดิน ในลักษณะเดียวกับตอนที่ได้รับมา ไม่ควรพับครึ่งหรือม้วนเก็บ เพราะจะเสี่ยงฉีกขาด
- เก็บในซองมิดชิด : การเก็บโฉนดในซองพลาสติก หรือซองกระดาษอย่างมิดชิด จะช่วยป้องกันไม่ให้โฉนดฉีกขาดหรือเลอะเทอะ
- จัดหมวดหมู่เอกสาร : สาเหตุส่วนหนึ่งที่ทำให้โฉนดที่ดินหาย เกิดจากการเก็บเอกสารไม่เป็นระเบียบ ไม่จัดหมวดหมู่ ไม่เก็บไว้ในที่ประจำ
- เลือกสถานที่ปลอดภัย : ควรเก็บโฉนดไว้ในสถานที่ ที่ปลอดภัยจากทั้งความชื้น, น้ำ, สัตว์แทะ, เด็กเล็ก และการโจรกรรม เพื่อหลีกเลี่ยงไม่ให้โฉนดที่ดินชำรุด หรือสูญหา
- ทำบัญชีทรัพย์สิน : เพื่อป้องกันโฉนดที่ดินหายไม่มีสำเนา ขอแนะนำให้ทำบัญชีที่ดินเก็บไว้ โดยเฉพาะนักลงทุนอสังหาที่มีที่ดินหลายแปลง
3. สรุป
หากโฉนดที่ดินหาย อย่างแรกที่ควรทำ คือการรีบไปลงบันทึกประจำวันให้เร็วที่สุด จากนั้นหาพยาน รวบรวมหลักฐาน แล้วไปติดต่อกรมที่ดิน เพื่อขอออกโฉนดใหม่ แต่ถ้ามีข้อติดขัดประการใด สามารถปรึกษา GOOROO HOME นายหน้าอสังหา นายหน้าที่ดินมืออาชีพได้ทุกเมื่อ
บทความแนะนำ
9 สิ่งที่ต้องระวังกับดัก ซื้อบ้านราคาถูก คนกู้เงินซื้อบ้านไม่ควรมองข้าม ! บทความนี้มีคำตอบ